Oordeel:
Na zorgvuldige analyse vanuit de principes van fiqh al-muʿāmalāt, de islamitische ethiek van financiële transacties, luidt het oordeel als volgt:
Het kopen, verkopen of speculeren in meme-coins is in de basis ḥarām (verboden), aangezien deze activa kenmerken vertonen van zowel maysir (gokpraktijken) als gharar fāḥish (ernstige onzekerheid), en zij geen reële waarde of nuttige functie dragen zoals vereist in legitieme ruiltransacties onder de Sharī‘ah.
Bewijslast uit Qur’an en Soennah:
- Verbod op maysir (gokpraktijken)
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ إِنَّمَا ٱلْخَمْرُ وَٱلْمَيْسِرُ وَٱلْأَنصَابُ وَٱلْأَزْلَـٰمُ رِجْسٌۭ مِّنْ عَمَلِ ٱلشَّيْطَـٰنِ فَٱجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ٩٠
“O jullie die geloven! Waarlijk, wijn, gokken, afgodsbeelden en pijlen van waarzeggerij zijn een gruwel van het werk van Shayṭān. Vermijdt ze opdat jullie succesvol zullen zijn.”
Qur’ān 5:90
Maysir wordt gedefinieerd als elke transactie waarin men kans maakt op winst zonder tegenprestatie, vaak gebaseerd op verlies van de ander. Meme-coins worden gepromoot door hype, zonder reële asset-ondersteuning, waardoor mensen enkel winnen wanneer anderen verliezen – dit is de essentie van gokken, wat door consensus verboden is.
- Verbod op gharar (ernstige onzekerheid in contracten)
De Profeet ﷺ zei:
“De Boodschapper van Allah heeft de verkoop van gharar verboden.”
(Ṣaḥīḥ Muslim, ḥadīth 1513)
De waarde van meme-coins fluctueert op basis van speculatie, hype en beïnvloeding, zonder enig vaste grond of gebruiksfunctie — een klassiek geval van gharar fāḥish, hetgeen Sharī‘ah categorisch verbiedt in handelstransacties.
- Principe van tegenprestatie in ruil (muʿāwaḍah)
In islamitisch handelsrecht geldt de regel:
“Winst (ribh) kan slechts worden verkregen wanneer men verantwoordelijkheid (ḍamān) draagt.” (Qāʿidah fiqhiyyah)
Een koop-verkooptransactie is slechts geldig als beide partijen iets van waarde uitwisselen. Meme-coins hebben noch een directe gebruiksfunctie, zoals een stoel of laptop, noch een vaste monetaire waarde, zoals goud of fiatgeld. De enige reden dat men erin handelt, is de verwachting van prijsstijging door hype – dit is extrinsiek, niet intrinsiek.
- Islamitische visie op waarde (al-qīmah al-mutaḥaqqiqah)
Sharī‘ah erkent waarde op basis van nut (manfaʿah), bezit (milk), en mogelijkheid tot overdracht (naql). Meme-coins bezitten geen van deze fundamentele kenmerken. Zij worden niet gebruikt in reële economieën, vervullen geen maatschappelijke behoefte, en verdwijnen zodra de hype wegebt. Hun waarde is illusoir en tijdelijk – dit maakt hen vergelijkbaar met contracten waarin men via misleiding of illusie probeert winst te verkrijgen.
Vergelijking met Bitcoin of legitieme crypto’s:
Hoewel meningsverschillen bestaan over Bitcoin zelf, is er een onderscheid te maken: bepaalde crypto-assets bezitten reële toepassingen, zoals betaling, ‘smart’ contracten, of digitale infrastructuur. Zij worden dan onderworpen aan ijtihād. Meme-coins daarentegen hebben geen nuttige functie, geen project, geen economische doelstelling – slechts hype en verwachting.
Dat iets verhandelbaar is op een beurs, maakt het niet automatisch Sharī‘ah-conform. Ook futures, derivaten en rentestructuren zijn verhandelbaar, maar zijn door alle grote Sharī‘ah-raden verboden verklaard.
Het handelen in meme-coins is volgens de Sharī‘ah niet toegestaan.
Een moslim dient zijn bezit te zuiveren van speculatie, illusie en onrecht, en zich te richten op investeringen die gebaseerd zijn op reële waarde, maatschappelijke nut en structurele duurzaamheid.
“En Allah weet het het beste.”