Er zijn diverse redenen waarom vasten belangrijk is in de islam. Hieronder zijn enkele van de belangrijkste redenen:

1. Spiritualiteit: Het vasten is een spirituele oefening die helpt bij het versterken van de band met Allah. Het is een manier om zich te concentreren op de dienst aan Allah en om zich te ontdoen van slechte eigenschappen en verleidingen.
2. Zelfbeheersing: Het vasten helpt bij het ontwikkelen van zelfbeheersing en discipline. Het helpt bij het beheersen van de verlangens van het lichaam en het beheersen van de neiging om te geven in aan verleidingen.
3. Solidariteit: Het vasten helpt bij het ontwikkelen van solidariteit met degenen die in nood zijn. Door te vasten, krijgt men een klein inkijkje in hoe het is om honger te lijden, en dit kan helpen om meer begrip te ontwikkelen voor degenen die in armoede leven.
4. Zelfverbetering: Het vasten is een manier om zichzelf te verbeteren en te groeien in het geloof. Het helpt bij het versterken van de wil en het ontwikkelen van een innerlijke reinheid.
5. Sociale en maatschappelijke aspecten: Het vasten helpt bij het creëren van een gemeenschapsgevoel en helpt bij het versterken van de banden tussen mensen. Het is ook een manier om te tonen dat men zich aansluit bij de gemeenschap en dat men zich aansluit bij de islamitische tradities.
6. Gezondheid: Het vasten kan ook gezondheidsvoordelen hebben, zoals gewichtsverlies, vermindering van het risico op bepaalde ziekten, verbetering van de stofwisseling en een verhoogde levensduur.

Het is belangrijk om te weten dat Het vasten in de islam niet alleen gaat om het niet eten of drinken, maar het gaat ook om het vermijden van slechte gedrag en het versterken van de relatie met Allah. De bedoeling is dat men zich afwendt van het wereldse en primair aan de slag gaat met zijn/haar spiritualiteit. En dit kan zwaar zijn. Helemaal als Ramadan in het voorjaar valt, de dagen daardoor langer duren (ruim 19 uur) en de temperatuur omhoog kruipt. 

Deze maand stelt ons in staat stelt om productiever en efficiënter te worden. Ramadan is tevens een mooie kans om verbinding te zoeken en sociale contacten te versterken. Te meer daar het begin van de Ramadan dit jaar samenvalt met Bevrijdingsdag op 5 mei. Een sociaal gebeuren waar iedereen in Nederland in deelt. 

Aan de hand van enkele veelvoorkomende vragen zal ik de verschillende dimensies van ramadan aanstippen.  Het mensbeeld in de islam bestaat in feite uit drie componenten: het lichaam, het verstand en het ego (nafs).  

Het lichaam is volgens de islam niets anders dan een vehikel dat de mens is toevertrouwd. Het is een middel om je verantwoordelijkheid als mens op aarde te nemen en noodzakelijk om je verplichte taken te kunnen vervullen. Met het lichaam dien je zorgvuldig om te gaan, het is immers niet jouw bezit.  

Het verstand is dat wat de mens van andere schepselen onderscheidt en daarom ook een aspect dat specifiek wordt aangesproken. In tegenstelling tot het lichaam en het verstand wordt het ego (nafs) gezien als datgene dat de mens “aanstuurt”.  

Het ego stuurt aan ten goede, als het goddelijke (ruh/ziel) de overhand heeft maar stuurt tegelijkertijd aan tot het slechte, indien de begeertes en de lusten dominant zijn.  

Bij het vasten gaat het onder meer om het vinden van een harmonieus evenwicht, een juiste balans als het ware, tussen de genoemde aspecten: het lichaam, het verstand en het ego.  

Tijdens de ramadan is het dus, zoals eerder gesteld, de bedoeling dat een persoon zich ‘terugtrekt’ en aan het innerlijk gaat werken. Ramadan wordt  zo bezien een kans om de lusten te “breken” en opnieuw controle te krijgen. Een goed mens is volgens de islam iemand die niet door zijn begeertes en lusten wordt geleid, maar door het goddelijke in hem: de ziel. 

Veel moslims gebruiken ramadan daarom als een kans om te reflecteren, te resetten en opnieuw doelen te stellen. En uiteraard kan het een startpunt zijn om te werken aan de realisatie van die doelen. Het is dus mede een maand om een betere versie van jezelf uit te vinden. 

Vasten biedt moslims ook een spiritueel perspectief dat hen in staat stelt het leed van minderbedeelden, armen en behoeftigen te begrijpen. Het herinnert ons ook aan de goddelijke geschenken die wij vaak als vanzelfsprekend zien: water, voedsel en het bedrijven van de liefde. Het zijn echter zaken die essentieel zijn voor een vol en menselijk bestaan.  

Ramadan leert ons daarnaast om de tijd die ons gegeven is, goed te benutten en het maximale uit het leven te halen. Op een specifiek tijdstip stopt men met het eten en drinken en verbreekt men het vasten. Dit besef en deze helderheid in tijd, kunnen tevens een stimulans zijn voor onze productiviteit.  

Tot slot zou het uiteraard mooi zijn als de bovenstaande principes en ideeën niet slechts principes en ideeën blijven, maar ook concreet worden toegepast in ons dagelijks leven. Moslims zouden deze maand als een kick-off moeten beschouwen om hun relaties te onderhouden en te verbeteren. Niet alleen met bloedverwanten, maar vooral ook met buren, collega’s, vrienden en andersdenkenden. Deel het eten, deel de gezelligheid en deel vooral gevoelens, zoek toenadering te elkaar.