inleiding

Het nachtgebed, bekend als Tahajjud of Qiyam-ul-Lail in het Arabisch, is een diepgewortelde praktijk binnen de islam die gelovigen aanmoedigt om hun spirituele verbondenheid en toewijding aan Allah te versterken. Het is een tijd voor persoonlijke reflectie, smeekbeden en het uiten van dankbaarheid en berouw, weg van de drukte van het dagelijks leven. Door middel van het nachtgebed krijgen individuen de kans om in de stilte van de nacht een diepere persoonlijke band met Allah te cultiveren, terwijl ze zich ook houden aan de traditie van de Profeet Mohammed (vzmh). Dit nachtelijke ritueel benadrukt het belang van discipline, spirituele groei en de voortdurende zoektocht naar goddelijke nabijheid binnen de islamitische geloofspraktijk.

Het Tahajjud-gebed (Het nacht-gebed):

In de Arabische taal staat bekend dat de persoon die slaapt “hajid” is, en de persoon die opstaat om te bidden na geslapen te hebben, wordt “mutahajjid” genoemd. Dit is omdat hij het slapen achter zich laat om te bidden. Tahajjud is dus het nachtelijk gebed nadat iemand eerst heeft geslapen.

In technische termen legde rechter Hussein van de Shafi’i-school uit dat Tahajjud het vrijwillige gebed ’s nachts is na het slapen.[1]

Er zijn diverse bewijzen over het belang van de nachtgebeden. Zo staat in de Koran:

Zij houden zich er verre van op hun zijden op hun rustplaatsen te liggen, maar roepen hun Heer aan in vrees en begeerte en geven bijdragen van wat Wij hun voor hun levensonderhoud geven. [de Koran 32:16] 

En:

En niemand weet wat voor vreugde voor hem verborgen is als beloning voor wat zij gedaan hebben[de Koran 32:17]

De Profeet Mohammed, vrede zij met hem, heeft gezegd:

“O mensen! Verspreidt de salâms, voedt anderen, onderhoudt familiebanden en bidt in de nacht wanneer anderen slapen en u zult de Hemel veilig betreden.” ^{Mishkat al-Masabih 1908}

Door At-Tirmidhî overgeleverd: “Hou vast aan het nachtgebed, want het was de weg van de rechtschapenen vóór jullie, een manier om dichter bij jullie Rabb te komen, een boetedoening voor slechte daden en een schild tegen zonde.” ^{Mishkat al-Masabih 1227}

“De voortreffelijkheden van het nachtgebed boven het gebed tijdens de dag is als de voortreffelijkheid van geheime liefdadigheid boven open liefdadigheid.” ^{At-Tabarânî}

Hoe verricht ik het tahajjud gebed?

Het is aanbevolen om ’s nachts te bidden, vooral tegen het einde ervan. Dit gebed is beter dan het gebed overdag.  Het nachtgebed wordt gebeden in sets van twee, oftewel, twee rak’ahs per keer. Dit is de mening van de meerderheid: de Maliki’s[2], Shafi’i’s[3], Hanbali’s[4], en ook de mening van Abu Yusuf en Muhammad[5] van de Hanafi school.

Abdullah bin Umar vertelt dat de profeet zei: “Bid ’s nachts in sets van twee gebedseenheden. Als de ochtend bijna aanbreekt, eindig dan met een enkele gebedseenheid.” Toen iemand vroeg wat “sets van twee” betekent, legde Ibn Umar uit: “Je zegt de groet van vrede na elke twee gebedseenheden.” ^{Bukhari en Muslim}

Aisha, de vrouw van de profeet, zei: “De profeet bad elf gebedseenheden tussen het einde van het avondgebed – wat mensen het donkere gebed noemen – en de dageraad. Hij deed de salam na elke twee gebedseenheden en eindigde met een enkele gebedseenheid.” ^Muslim

Conclusie

Het nachtgebed, ook wel bekend als Tahajjud of Qiyam-ul-Lail, speelt een centrale rol in de spirituele praktijk binnen de Islam. Uit de overleveringen blijkt dat de Profeet Mohammed (vzmh) het belang benadrukte van het opstaan in de late nacht voor gebed en persoonlijke reflectie. Dit moment, weg van de drukte en afleidingen van de dag, biedt een serene tijd voor een individu om een diepere verbinding met Allah te ontwikkelen.

De overleveringen van Aisha en Abdullah bin Umar benadrukken de praktijk van het verdelen van het nachtgebed in meerdere gebedseenheden, waarbij na elke twee eenheden een groet wordt gegeven. Deze praktijk bevordert niet alleen spirituele waakzaamheid, maar ook een gevoel van discipline en toewijding.

Het nachtgebed dient als een tijd voor persoonlijke smeekbeden, reflectie, en het zoeken naar vergiffenis. Het is ook een tijd waarin men kan mediteren over de zegeningen van Allah en dankbaarheid kan tonen, zoals de Profeet Mohammed (vzmh) deed ondanks dat zijn zonden al waren vergeven.

Deze momenten van nachtelijke aanbidding zijn essentieel voor het verdiepen van de persoonlijke band met Allah, het ontwikkelen van spirituele veerkracht en het verkrijgen van een dieper inzicht in het doel van het leven volgens de islamitische leer. Het nachtgebed is een prachtige traditie die individuen aanmoedigt om in stilte en nederigheid te komen voor hun Schepper, reflecterend op hun leven en strevend naar spirituele groei.

[1]“Al-Mawsu’ah al-Fiqhiyyah al-Kuwaytiyyah.” Uitgegeven door: Ministerie van Awqaf en Islamitische Zaken – Koeweit. Aantal volumes: 45. Editie: (van 1404 – 1427 H). vo. 34. P.118

[2] Al-Hattab, Mawahib al-Jalil, vol. 2, p.464; Baji, Al-Muntaqa, vol. 1 p. 213.

[3] Shirbini, Mughni al-Muhtaj, vol. 1, p.228; Al-Ansari, Zakariyya, Asna al-Matalib, vol. 1, p.207.

[4] Al-Bahuti, Sharh Muntaha al-Iradat, vol. 1, p.248; Al-Mardawi, Al-Insaf, vol. 2, p.132.

[5] Al-Sarakhsi, Al-Mabsut, vol. 1, p.147