Tazkiya is een term uit de islamitische traditie die zich bezighoudt met het reinigen van de ziel en het ontwikkelen van een innerlijke reinheid. Het is een proces van introspectie en zelfverbetering, waarbij men tracht te groeien in zijn/haar geloof en zijn/haar relatie met Allah te versterken. Het omvat oefeningen zoals dhikr, gebed, reflectie en het leven volgens de principes van de islam. Tazkiya is bedoeld om de ziel te helpen zich te concentreren op de aanbidding van Allah en de verwijdering van slechte eigenschappen en verleidingen.

Allah Ta’ala zegt in de Koran:

هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ‎﴿٢﴾

Hij is het die bij de ongeletterden een gezant uit hun midden heeft laten opstaan die aan hen Zijn tekenen voorleest, die hen loutert en die hun het boek en de wijsheid onderwijst, ook al verkeerden zij vroeger in duidelijke dwaling, [de Koran 62:2]

In dit vers verwijst Allah naar de drie missies van de Profeet ﷺ (vrede zij met hem):

• Tilawah: Het reciteren van de Koran voor mensen om de boodschap van Allah te verspreiden.
• Ta’leem: Het onderwijzen van de openbaring en het verspreiden van kennis.
• Tazkiyah: Het opvoeden van de mensen en het zuiveren van de harten

Het is duidelijk uit het bovenstaande vers dat tazkiyah een van de primaire taken was van de Profeet ﷺ (vrede zij met hem).

Tazkiyah betekent zich zuiveren van kufr, shirk en hartziektes, bijvoorbeeld lust, woede, kwaadaardigheid, jaloezie, liefde voor de wereld, gierigheid, hebzucht, opzichtigheid, ijdelheid etc. Tazkiyah betekent ook het verfraaien van het hart met de verheven eigenschappen van berouw, dankbaarheid, vrees voor Allah, hoop, onthouding, vertrouwen, liefde, oprechtheid, waarachtigheid, meditatie enz.

Tazkiyah is verplicht en is een middel tot eeuwig succes. Het niet doen van tazkiyah is een oorzaak van mislukking in iemands leven. In de langste eed in de Koran, waarin Allah bij een aantal zaken zweert om aan te geven hoe essentieel tazkiyah is.

Allah zegt:

وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ‎﴿١﴾‏ وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ‎﴿٢﴾‏ وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ‎﴿٣﴾‏ وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا ‎﴿٤﴾‏ وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا ‎﴿٥﴾‏ وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا ‎﴿٦﴾‏ وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا ‎﴿٧﴾‏ فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ‎﴿٨﴾‏ قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ‎﴿٩﴾‏ وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا ‎﴿١٠﴾‏

Bij de zon en haar morgenlicht! Bij de maan, wanneer zij haar volgt! Bij de dag, wanneer zij hem beschijnt! Bij de nacht, wanneer hij haar bedekt! Bij de hemel en wie hem heeft gebouwd! Bij de aarde en wie haar heeft uitgespreid! Bij een ziel en wie haar heeft gevormd! En die haar toen haar zondigheid en haar godvrezendheid heeft ingegeven! Wel gaat het wie haar loutert. Maar teleurgesteld wordt wie haar laat verkommeren. [de Koran 91:10]

Als iemand zijn ziel reinigt van de onzuiverheden van het hart, stijgt hij op naar de hoogten van spiritualiteit en komt dichter bij Allah. Omgekeerd, als iemand zich inspant in aanbidding, maar zich niet richt op het reinigen van zijn ziel van de kwaden ervan, belemmert hij zijn vooruitgang in spiritualiteit en het bereiken van nabijheid van Allah.

De Profeet ﷺ (vrede zij met hem) adviseerde ons om de volgende dua te reciteren:

O Allah! Geef vroomheid aan mijn ziel en zuiver haar. U alleen bent de beste om haar te zuiveren, U alleen bent haar eigenaar en meester. (Muslim)

Een effectieve manier om tazkiyah te verrichten is het vinden van een spirituele gids en zijn begeleiding die jou gedurende je reis kan helpen. Dit is vergelijkbaar met iemand die lichamelijk ziek is. Hij raadpleegt een arts die hem onderzoekt en medicijnen voorschrijft na de diagnose te hebben opgesteld. Als de patiënt de aanwijzingen en adviezen van de arts opvolgt, zal hij herstellen.